Македонскиот јазик не е само минато, тој е мост до иднината. Затоа овој јубилеј нека не биде само момент на сеќавање туку и миг на будење, миг кога повторно си кажуваме – ова е наше, ова е вредно, ова е вечно, истакна претседателот на Владата Христијан Мицкоски вечерва на свечена академија во Македонскиот народен театар по повод 80 години од кодификацијата на македонскиот стандарден јазик.

Цитирајќи ги Мисирков и Конески, спомнувајќи ја заложбата и на нивните претходници – просветителите, преродбениците и учебникарите, премиерот нагласи дека тие се грамадни личности кои ги поставиле темелите на јазикот како идентитетско обележје и затоа, рече, иако е кодифициран и станал официјален во 1945, јазикот постои многу векови. 

-Пред 80 години на оваа почва се кодифицираше македонскиот литературен јазик. Тоа беше повеќе од административен чин. Тоа беше признавање на една длабока, искрена, долга и тешка борба на еден народ за свое име, свој израз и своја самобитност. Оваа кодификација не произлезе преку ноќ. Таа беше плод на децении работа и истрајност на големи луѓе и на генерации интелектуалци, учители, поети, новинари, читатели. Секој од нив вложи збор, мисла, срце, истакна претседателот на Владата.

Порача дека јазикот „не е нешто што се чува во витрина“ и мора да се говори, да се создава и да се развива, а за таа цел, рече, најголема надеж се младите. Им се обрати и на Македонците во дијаспората со порака на идните поколенија да им го пренесуваат македонскиот  јазик кој, рече, е „нераскинлив дел од нашето национално ткиво“.

Мицкоски прати порака и за важноста за зачувување на јазикот затоа што во 21 век, рече, судбината на малите народи е „постојано да се потврдуваат, борат и да држат до своето право на идентитетско обележување“. Нагласи дека нив ги загрозуваат моќните пропаганди кои „удираат по идентитетските обележја“.

-И неретко ние како народ сме ги имале таквите удари. А болката е поголема кога тие доаѓаат од домашните луѓе кои ваму или таму поради разни лични или лукративни интереси ќе оспорат или невнимателно ќе внесат сомнеж кон некоја историска вистина која нас нѐ потврдува како народ и нација. Јазикот е нашиот бедем и неспорен идентитет и јас како претседател на Владата нема да отстапам од нашето цивилизациско право да говориме на македонски, да се претставувам на македонски, да се радуваме, тагуваме и да пееме на нашиот многувековен македонски јазик. Тоа го правеле нашите дедовци, тоа ќе го прават и нашите деца. Затоа на многумина ќе им засметаме, на неколкумина ќе им бидеме пречка, но секогаш знам дека работам за моите граѓани и за нашата заедничка татковина. И тука не смееме и не сме сами,  истакна Мицкоски.  

Тој изрази почит и благодарност на институциите и поединци кои се посветени на македонскиот јазик: Институтот „Крсте Мисирков“, МАНУ, Филолошкиот факултет „Блаже Конески“-Скопје и сите универзитетски катедри за македонски јазик, Министерството за образование и наука и наставниците, издавачи, поети, преведувачи, медиуми. 

Мицкоски истакна дека Владата ќе продолжи да инвестира во македонскиот јазик, во проекти и поддршка на институциите што нив ги реализираат. 

-Преку образовни реформи, дигитални проекти, речници и стандардизација. Да поддржува издавачи, медиуми, писатели и наставници, да ги зајакнува институциите, како Институтот „Крсте Мисирков“ и катедрите во земјава, но и во странство. Да вложува во програми за изучување и промоција на јазикот преку ниви технологии и меѓународна соработка, да им овозможува на младите нови формира за изразување преку јазикот –  и во книжевноста и во јавниот живот, рече Мицкоски.

Свечената академија почна со химна во изведба на  Детскиот хор „Пиколо“ при ДМБУЦ „Илија Николовски –Луј“ – Скопје, настапи и националниот ансамбл „Танец“ и имаше рецитали и интерпретација на извадоци од дела на македонски автори. 

Цените на нафтата денеска на меѓународните берзи се намалија под 60 долари за барел откако водечките производители одлучија да ја зголемат понудата и покрај стравувањата дека бранот царини би можел да ја ограничи побарувачката.

На Лондонската берза барел нафта се тргуваше за 59,83 долари што е намалување за 1,46 долари. Додека на американските берзи барел нафта поевтини за 1,55 долари односно се тргуваше за 56,74 долари.

Саудиска Арабија, Русија, Ирак, Обединетите Арапски Емирати, Кувајт, Казахстан, Алжир и Оман најавија дека во јуни ќе ја зголемат понудата за 411.000 барели дневно, што значи дека до крајот на јуни на пазарот ќе пласираат дополнителни 960.000 барели нафта дневно.

Романскиот премиер Марсел Чолаку, поднесе оставка.

Чолаку оставката ја поднесе еден ден по првиот круг од претседателските избори кои се одржаа во неделата.

Политичката криза во Романија продолжува откако на кандидатот од десницата, Калин Ѓорѓеску, му беше забрането да се кандидира на претседателските избори.

Група од околу 20 маскирани лица упаднала во универзитетскиот кампус во Атина во близина на Политехничкиот факултет, при што полесно била повредена една жена, а станува збор за втор инцидент на грчки факултет за помалку од една седмица, откако во средата студент беше повреден при напад на Правниот факултет, исто така од група маскирани лица, јави дописничката на МИА од Атина.

Според грчките медиуми, денешниот инцидент се случил кога маскираната група со кациги и палки сакала да залепи постери во пресрет на студентските избори пред студентско бифе, а вработената им се спротивставила при што била полесно повредена, а групата паралелно нанела помали штети на објектот.

Ова е втор инцидент во изминатите пет дена, откако во среда за време на настан на Правниот факултет, помала група маскирани лица нападна студенти и професори, а еден студент со повреди на главата беше пренесен во болница.

По овој инцидентот на Правниот факултет, грчкиот премиер Кирјакос Мицотакис во саботата свика неформален состанок за безбедноста на универзитетите со учество на надлежните владини претставници и било одлучено, во следните неколку дена, Министерството за образование да презентира конкретни предлози, кои ќе бидат преточени во итни иницијативи.

Грчки владини извори за состанокот брифираа дека ставот на сите учесници бил дека е неопходно за насилниците да постојат последици и на кривично и дисциплинско ниво. 

Турскиот претседател Реџеп Тајип Ердоган денеска имал телефонски разговор со американскиот претседател Доналд Трамп, јави Анадолија.

Ердоган истакнал дека Турција ќе продолжи да работи на зајакнување на соработката со САД во повеќе области, особено во одбранбениот сектор, пренесува агенцијата.

Турскиот претседател посочил и дека хуманитарната криза во Појасот Газа достигнала загрижувачки размери, при што изразил подготвеност Турција да испрати хуманитарна помош за погоденото население.

Трамп изјавил дека со Ердоган имале „многу продуктивен и вреден разговор“ за ситуациите во Украина, Сирија и Газа, посочуваат американски медиуми.

Американскиот претседател потврди дека Ердоган ќе го посети Вашингтон, а дека и тој добил покана да ја посети Турција.

„Со нетрпение очекувам да работам со претседателот Ердоган за да ставиме крај на оваа апсурдна, но смртоносна војна меѓу Русија и Украина – ВЕДНАШ!“, напиша Трамп на социјалните мрежи.

Тешка сообраќајна несреќа се случи околу 14:30 часот во близина на селото Отишани. Во несреќата учествувале патничко возило со скопски регистарски таблички и мотоцикл со кичевски регистрации.

Предмалку портпаролот на СВР Охрид Стефан Димоски истакна информации за трагичната сообраќајка.

– На 04.05.2025 година во 14.30 часот, на магистралниот пат Дебар-Струга во близина на дебарското село Отишани, случена е сообраќајна незгода помеѓу патничко моторно возило „Пежо-406“ со скопски регистарски ознаки, управувано од Б.Г.(43) од Скопје и моторцикл „Дукати“, со кичевски регистарски ознаки, управуван од Б.Р. (33) од Кичево.

Притоа, на местото на сообраќајната несреќа, животот го изгуби мотоциклистот, а неговата смрт е констатираана од екипа на Итната медицинска помош од Дебар додека, со телесни повреди се здобила М.Г.(42) од Скопје, сопатничка во првото возило, констатирани во Општата болница во Дебар.

Увид на местото извршија јавен обвинител и полициски екипи при што, патниот правец Дебар-Струга беше во прекин.

По наредба на јавен обвинител, врз телото на починатиот, ќе биде извршена обдукција.

– Во меѓу време АМСМ исто така последно истакна дека од 17:55 часот патниот правец Дебар – Струга е нормализиран.

 Претседателот на Малдиви, Мохамед Муизу, одржа прес-конференција што траеше 14 часа и 54 минути, со што го урна рекордот од 14 часа што го држеше украинскиот претседател Володимир Зеленски во 2019 година.

Конференцијата предводена од Муизу (46) започна во саботата во 10:00 часот по локално време и траеше речиси 15 часа, прекината со кратки паузи и молитви, се вели во соопштението од неговиот кабинет, во кое се додава дека Муизу „континуирано одговарал на прашања од новинарите“.

Во октомври 2019 година, украинската агенција за евиденција објави дека конференцијата организирана од Зеленски траела 14 часа, со што го урнала рекордот на прес-конференцијата на белорускиот претседател Александар Лукашенко од седум часа.

Владата на Малдивите, архипелаг во Индискиот Океан со население од 550.000 жители, соопшти дека сесијата со прашања и одговори имала за цел да го одбележи Светскиот ден на слободата на медиумите – 3 мај.

Муизу „ја препозна суштинската улога на печатот во општеството и ја нагласи важноста на фактичкото, избалансирано и непристрасно новинарско известување“, се вели во соопштението.

Претседателот на Малдивите, избран во 2023 година, сакаше да го одбележи скокот од две места што неговата земја го постигна на Светскиот индекс на слобода на печатот на невладината организација „Репортери без граници“. На таа листа, Малдивите сега се наоѓаат на 104-то место меѓу 180 земји.

Шефот на државата одговараше на прашањата што граѓаните им ги поставија на новинарите. Дваесет новинари беа присутни, се наведува во соопштението, додавајќи дека за време на конференцијата се служела храна.

Малдивите имаат по четири дневни весници и телевизиски станици, и по две радио станици, а поголемиот дел од населението (61 процент) добива информации преку интернет, додека само девет проценти од населението чита весници.

Секогаш сум оптимист, таков бев и како играч, таков сум и сега како тренер. Но сум и претпазлив, мора да бидам таков поради проблемите со повреди кои ги имаме.

Ова го изјави селекторот на ракометната репрезентација на Македонија, Кирил Лазаров кој даде изјава за медиумите пред последните два дуели од квалификациите за Европското првенство кое ќе се игра во јануари 2026 година.

– Периодот е краток. немаме право на грешка, очекувам два психолошки тешки натпревари. Верувам во тимот и во екипата дека ќе одговорат со вистинско лице, голем дел од играчите кои се повикани знаат какви се овие квалификациски натпревари и знаат како е да немаш право на грешка. Сакам да ја видам нивната реакција, а и на новите играчи кои се тука. Се надевам дека ќе одговориме на предизвикот, изјави Лазаров.

Синоќа во Шуто Оризари, маж си ја усмртил сопругата во нивниот дом, а потоа се обидел да избега преку граничниот премин Табановце. Уште една жена животот го загуби таму каде што требаше да биде најбезбедна – во сопствениот дом. Семејното насилство останува една од најтешко препознатливите, но и најразорните форми на насилство.

Денеска беше погребана Рамајана. Убиена со повеќе убоди од нож, од страна на нејзиниот партнер-злосторство што нејзините блиски го опишуваат како сцена од хорор филм. На трагедијата сведочело и едно од нејзините малолетни деца.

„Првиот осомничен, вчера при вршење на семејно насилство во домот во Шуто Оризари, ја лишал од живот својата партнерка со која живеел во вонбрачна заедница. Делото го извршил во присуство на 5-годишната ќерка. На жртвата и нанел повреди и убодни рани со нож во пределот на вратот и градниот кош, од кои таа починала на лице место“, стои во соопштението од Обвинителството. 

Оружјето со кое била убиена Рамајана е пронајдено, заедно со крвавата облека што убиецот се обидел да ја сокрие. Доказите ќе бидат предмет на вештачење. Во обидот да побегне од земјава, му помогнало и друго лице-му дало нова облека и го превезло до Табановце, од каде што планирал бегство. Но, полицијата го спречила.

Обвинителството сега бара притвор и за убиецот и за оној што му помогнал да избега.

Насилникот и бил познат на полицијата, бидејќи ја тепал и неговата претходна сопруга, сведочи Фатима Османовска. Убиената Рамајана повеќе пати го пријавувала во полиција, вели Османовска, но оттаму си заминувала само со утешни зборови од полициските службеници дека ќе се смири со сопругот, системот кој требал да ја спаси-потфрлил.

„Во неколку наврати се имам јас лично јавено во полиција за да реагирам, меѓутоа ја бараа жртвата сама да пријави, сведок сум последно дека во јануари пријавила заедно со нејзиниот татко. Тој е сведок колку пати пријавила, колку пати неуспешно пријавила, за жал пред полиција. Одговорот на полицијата во сите овие наврати е дека ќе се смират, секогаш одговорот на полицијата бил “Повторно ли вие? Ќе се смирите.”Тој одговор е неприфатлив ”, вели Османовска. 

И адвокатот Срѓан Амет тврди дека убиената Рамајана континуирано го пријавувала нејзиниот партнер во полиција дека ја тепа. 

„Континуирано она ми покажувала колку пати била тепана и со слики и колку пати она претходно пријавувала во полициската станица во која што живее, но од страна на полициските службеници немаме конкретни никакви информации што било преземено. Претпоставувам информативен разговор е направен со насилникот, но немам информации што понатаму е направено. Со оглед на тоа што, таа веќе заврши трагично и е почината, претпоставувам дека не се преземени соодветни мерки”, вели адвокатот Срѓан Амет.

Од МВР известија дека од починатата жена претходно нема пријава за семејно насилство. 

Подолго време во јавноста се бара измени на Законот за семејно насилство за државата по службена должност да го гони сторителот на семејно насилоство, а не да биде по пријава на жртвата. Се бара и поголема ажурност од полицијата кога постапува по пријави за семејно насилство. 

Откако фемицид беше воведено како посебно кривично дело во Македонија во 2023 година и се заострија казните, до сега се изречени две доживотни казни затвор. 

Во првиот случај, осудениот на доживотен затвор Усеин Рашидов кој со 40 убоди од нож ја уби Танкица Маладеновска пред нејзиниот дом во Кочани во 2023 година. Таа претходно го пријавувала во полиција бидејќи и се заканувал дека ќе објави и ја уценувал со компромитирачки фотографии и барал пари.

Жртвата го пријавила во полиција, но институциите не реагирале навреме. Насилникот подоцна за самоуби во штипскиот затвор.

Втората доживотна пресуда за фемицид ја доби Фадил Зејнелов кој лани на свиреп начин ја уби 29-годишната Емилија Пешева.